Lucignano w prowincji Arezzo – perła Valdichiana i jedno z najpiękniejszych miasteczek Toskanii

Pośród gajów oliwnych doliny Valdichiana we wschodniej Toskanii, na niewielkim wzgórzu i niecałe 30 km od Arezzo wzniesiono w średniowieczu wioskę Lucignano. Dziś szczyci się ona doskonale zachowaną zabudową i rzadko spotykanym układem urbanistycznym, a także mianem jednego z najpiękniejszych małych miasteczek, nie tylko w Toskanii, ale w całej Italii, figurując na zaszczytnej liście borghi piu belli d’italia.

Gdzie znajduje się Lucignano? Dolina Valdichiana

Panorama Lucignano © Franz Rossman

Gdyby poprowadzić linię prostą pomiędzy Sieną, a Cortoną, to Lucignano znalazłoby się niemal dokładnie na tej linii, ale nie w połowie jej długości. Zdecydowanie bliżej jest z Lucignano do Cortony, niż do Sieny. Miasteczko położone jest niespełna 30 km na południowy zachód od miasta Arezzo i administracyjnie należy do prowincji Arezzo, a geograficznie leży na zachodnich krańcach Valdichiana (inna pisownia to Val di Chiana). Jest to dolina rozciągająca się na terytorium prowincji Arezzo i Siena w Toskanii oraz prowincji Perugia i Terni w Umbrii. Zdecydowana większość tego obszaru znajduje się jednak w granicach Toskanii i nazywana wręcz bywa toskańską Valdichianą. Dokładnie obejmuje ona miasta i miasteczka: Arezzo, Castiglion Fiorentino, Civitella in Valdichiana, Cortona, Foiano della Chiana, Lucignano, Marciano i Monte San Savino w prowincji Arezzo oraz Chiusi, Montepulciano, Sinalunga i Torrita di Siena w prowincji Siena.

Dojeżdżając do Lucignano

Toskańska część obszaru Valdichiana oferuje nie tylko urokliwe miasta i miasteczka rozrzucone po wzgórzach, ale też kilka bardzo cenionych specjałów kulinarnych, a wśród nich:

• ogromny czosnek Aglione della Valdichiana DOP o delikatnym smaku i aromacie;
• deserowe wino Vinsanto Valdichiana Toscana DOC;
• białe wino Grechetto Valdichiana Toscana DOC;
• bydło renomowanej rasy Chianina, z którego pochodzi mięso wykorzystywane do przygotowywania steków będących klasykiem toskańskiej kuchni, czyli Bistecca alla Fiorentina.

Wiosenne Lucignano pod gęstymi chmurami

Był 1 maja, który we Włoszech – podobnie jak w Polsce – jest świętem pracy i dniem wolnym. W Toskanii przebywaliśmy już tydzień. Najpierw w San Gimignano i okolicach, z wypadami m.in. na jeden dzień do Florencji, a później w cudownym Chianti z noclegiem w malutkiej, ale bardzo urokliwej agroturystyce i właśnie będąc ostatni pełen dzień w tej przepięknej krainie wina wybraliśmy się na wschodnie krańce Toskanii. Pod względem pogody był to chyba najbrzydszy, a na pewno jeden z najbrzydszych dni w długiej historii moich włoskich podróży. Nieraz trafiałam na gorszą pogodę, gdy brakowało słońca i niebo się chmurzyło, jednak to było coś gorszego. Zbliżający się deszcz czuło się w powietrzu, a chmury były tak gęste, że właściwie nad głowami wisiał nisko sufit jednolitej masy biało-szarej i totalnie nijakiej, bez żadnego kształtu, bez jednego nawet przebłysku słońca. Nie było ani ciepło, ani chłodno, po prostu nijako. Z drugiej strony przyroda zachwycała. Zielone dywany pokrywające toskańskie wzgórza, ogrom różnokolorowych kwiatów, w tym maki w rowach i róże w pełnym rozkwicie, często skrapiane przez wiosenny deszcz. Więcej o doświadczeniach pogodowych i przyrodniczych z tamtej podróży pisałam w poście „Wiosna w Toskanii„. Jeśli rozważacie podróż w okresie majówki, to koniecznie przeczytajcie. Lucignano nie było głównym celem tego dnia, znajdowało się po drodze do miasta Cortona, ale mimo wszystko bardzo chciałam się tam zatrzymać. Czytałam wiele pochlebnych opinii o miasteczku i mimo niesprzyjającej aury nie zawiodłam się ani trochę.

Doskonale zachowane średniowieczne miasteczko i układ urbanistyczny

Lucignano to nie tylko doskonale zachowana, harmonijna zabudowa, ale też jeden z najbardziej niezwykłych przykładów średniowiecznej urbanistyki. Zabudowania wzniesiono bowiem na planie elipsy z koncentrycznymi pierścieniami ulic, które przetrwały w nienaruszonym stanie przez setki lat. Położenie Lucignano sprawiało, że dawniej miejscowość miała ważne, strategiczne znaczenie. W XIII i XIV wieku rywalizowały o nią Arezzo, Florencja, Siena i Perugia, a wioska przechodziła z rąk do rąk. Badania archeologiczne wskazują na etruskie korzenie miasteczka.

Co zobaczyć w Lucignano?

Miasteczko jest bardzo małe i najlepszym sposobem na jego zwiedzanie jest po prostu nieśpieszny spacer średniowiecznymi ulicami. Niemniej jednak warto zwrócić szczególną uwagę na kilka miejsc.

Piazza del Tribunale i muzeum miejskie

Najwyższym i zarazem centralnym punktem Lucignano jest Piazza del Tribunale, rozciągający się przed budynkiem miejskiego muzeum. W muzeum znajduje się m.in. relikwiarz ze złota o wysokości 2,6 m, zbudowany w XIV i XV wieku.

Kościół San Francesco

Tuż przy muzeum znajduje się mały kościół San Francesco z XIII wieku. W środku można zobaczyć piękne freski, wśród których wyróżnia się malowidło „Il Trionfo della morte” („Triumf śmierci”).

Collegiata di San Michele Arcangelo

Najpiękniejszym i najbardziej okazałym budynkiem w Lucignano jest Collegiata di San Michele Arcangelo. Trawertynowe schody prowadzące do frontowych drzwi mają bardzo oryginalny i rzadko spotykany kształt eliptyczny, przy czym pierwszy bieg to półelipsa wypukła, a drugi bieg to półelipsa wklęsła. Schody te są dziełem Andrei Pozzo, a ich kształt nie jest przypadkowy, nawiązuje bowiem do kształtu Lucignano wzniesionego na planie elipsy.

Mury obronne

Całe miasteczko otoczone jest murami miejskimi z kilkoma bramami. Naprzeciw frontu kolegiaty wznoszą się dwie wieże obronne o różnej wysokości.

Ulice, zaułki, schody

Spacer po brukowanych uliczkach Lucignano to gratka dla każdego miłośnika średniowiecznej architektury. Nie brakuje tutaj schodów i malowniczych zaułków, a lekko zakrzywione ulice i kamienne domy przylegające do siebie tworzą niezwykły klimat. Spacer po Lucignano to jak podróż w czasie do średniowiecza, podobnie jak w innym kamiennym miasteczku, którego nie zalewają tłumy turystów, czyli w Chiusdino w zachodniej Toskanii.

© Alvaro Miniati

© Marco Casucci

© Ken Hoffman

Targ miejski w Lucignano

Cotygodniowy targ odbywa się w czwartki pomiędzy 8, a 13:30 na ulicach miasteczka.

Jak dojechać do Lucignano?

Do Lucignano najlepiej wybrać się samochodem, ale można też dojechać autobusem. Dojeżdża tutaj jeden autobus komunikacji publicznej – linia 138. Bilet kosztuje około 3 euro w jedną stronę. Kursuje on na trasie Siena – Arezzo. Przystanek w Lucignano nazywa się Lucignano Paese. Szczegółowy rozkład jazdy znajdziecie tutaj:

• na kierunku ze Sieny do Arezzo (14 przystanków licząc od Sieny, 52 minuty jazdy)
• na kierunku z Arezzo do Sieny (16 przystanków z Arezzo Terminal, czas przejazdu 31 minut).

Zdjęcie na początku wpisu © Visit Tuscany