Asyż, przepiękne miasteczko wzniesione malowniczo na wzgórzu, czaruje wąskimi ulicami, harmonijną zabudową z jasnego kamienia i elewacjami zdobionymi donicami pełnymi kwiatów. Jego urok i kilka monumentalnych zabytków ściągają corocznie tłumy zwiedzających oraz pielgrzymów ciekawych miasta świętego Franciszka. Zapraszam Was w magiczną podróż do Asyżu skąpanego w zieleni pierwszych dni czerwca. Opowiem o długich spacerach ulicami, zarówno w blasku słońca, jak i po zmroku, a także o wspaniałej kolacji złożonej z lokalnych specjałów, zjedzonej na tarasie z oszałamiającym widokiem na miasto i słońcem zachodzącym za wzgórzami Umbrii.
Perła w ogrodzie Italii zwanym Umbrią
Umbria – średniej wielkości region w północnych Włoszech i zarazem jeden z czterech regionów bez dostępu do morza – nazywana bywa ogrodem Italii, zielonymi płucami lub zielonym sercem Italii. Powodem jest duża ilość lasów i obszarów zielonych, często jeszcze dziewiczych. Pośród nich rozsiane są licznie miasteczka o kamiennej zabudowie, typowej dla środkowej Italii, które zachwycają swoim urokiem. Do Umbrii – nie licząc wielu przejazdów przez jej terytorium – wróciłam niedawno po jedenastu latach od ostatniego pobytu, wówczas niezbyt udanego. Wierzę, że na kolejny powrót nie będę czekała aż tak długo. Mam na myśli tak Umbrię, jak i sam Asyż, gdyż mimo spędzenia w miasteczku około sześciu godzin czuję spory niedosyt i mam świadomość, jak wielu miejsc jeszcze nie zobaczyłam. Jednak to co już widziałam sprawiło, że jestem zauroczona i chciałabym podzielić się z Wami swoimi emocjami.
Do miasta św. Franciszka wybraliśmy się z Arturem na jednodniową wycieczkę podczas pobytu w Toskanii. Z naszej agroturystyki La Torre alle Tolfe położonej koło Sieny jest do Asyżu 130 km w jedną stronę, ale za to cały czas dwujezdniową drogą ekspresową i na części trasy autostradą, która przebiega m.in. wzdłuż północnego brzegu Jeziora Trazymeńskiego. Dogodny dojazd pozwala na dotarcie stamtąd do Asyżu w przeciągu zaledwie półtorej godziny, dlatego bardzo polecam Wam tę agroturystykę jako bazę wypadową do zwiedzania. Oczywiście najlepiej jest nocować w samym Asyżu lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Tutaj możecie przejrzeć bogatą ofertę noclegów w Asyżu i okolicy.
Asyż istniał już w starożytności
Starożytne korzenie Asyżu zachowały się po dzień dzisiejszy i można je zobaczyć. Są rzymskie mury obronne, ruiny forum, jest amfiteatr i fasada świątyni Minerwy w centralnym punkcie miasta. Jej dobrze zachowaną kolumnadę z I w. p.n.e. wykorzystano przy budowie kościoła Santa Maria sopra Minerva na Piazza del Comune, jako element fasady (zdjęcie powyżej). Jeśli chcielibyście zgłębić temat rzymskich korzeni Asyżu, to powinniście zwiedzić miejskie muzeum zlokalizowane w kościele San Nicolo. Są tam wystawione archeologiczne eksponaty odkryte na pobliskich terenach, a tunel mający początek w muzeum prowadzi pod Piazza del Comune. Można zobaczyć ruiny rzymskiego forum oraz fundamenty dawnej świątyni Minervy.
Asyż miastem świętego Franciszka
Na przełomie XII i XIII wieku w Asyżu mieszkał Franciszek, założyciel zakonu franciszkanów. Franciszkanie praktykują cnoty ubóstwa oraz wierzą w jedność człowieka z naturą, roślinami i zwierzętami. To prawdopodobnie sprawiło, że Franciszek należy do ulubionych świętych katolickich, a do miejsc z nim związanych przybywają tłumy. Uważa się, że Asyż jest drugim po Watykanie najchętniej odwiedzanym miejscem kultu religijnego spośród wszystkich znajdujących się na terenie Włoch.
Co zobaczyć w Asyżu?
Wbrew pozorom i stosunkowo niewielkim rozmiarom, Asyż jest miejscem bardzo bogatym w atrakcje, zarówno te znajdujące się w obrębie murów miejskich, jak i poza nimi. Piękne budynki wzniesione z wykorzystaniem kremowych i różowych kamieni dodają miasteczku subtelnego powabu. Zdobienia kwiatami i mnogość zaułków oraz urokliwych uliczek sprawiają, że atmosfera jest naprawdę niesamowita. Najlepiej zgubić się w labiryncie ulic i przemierzać je nieśpiesznym krokiem, ale z uwzględnieniem przynajmniej kilku miejsc, których w Asyżu pominąć nie można. Zalicza się do nich główny punkt pielgrzymek, czyli Bazylika św. Franciszka. Piękna i pełna skarbów jest jedna z głównych ulic historycznego centrum – Via San Frencesco – prowadząca od bazyliki na Piazza del Comune. We wschodniej części miasta ważnym miejscem jest Katedra św. Rufina oraz Bazylika św. Klary, a poza obrębem starówki choćby ruiny Rocca Maggiore, oferujące piękny widok na okolicę rozciągający się z wieży.
Bazylika św. Franciszka w Asyżu
Prace nad wzniesieniem monumentalnej bazyliki uważanej za jeden z cudów architektonicznych swojej epoki rozpoczęto zaledwie dwa lata po śmierci Franciszka. Na zachodnich krańcach Asyżu powstały właściwie dwa kościoły – starszy dolny i nieco młodszy górny – jeden nad drugim. W dolnym kościele znajduje się grobowiec św. Franciszka, natomiast kościół górny – wyższy, bardziej widny i przestronny – oferuje zachwycające freski pokrywające ściany i sklepienia, w tym epizody z życia Franciszka autorstwa Giotta. Naprawdę trudno się od nich oderwać. Główne wejście do bazyliki dekoruje monumentalna rozeta z pięknymi zdobieniami pośrodku. Z kolei na tyłach kościoła znajdują się klasztorny dziedziniec oraz skarbiec.
Taras przy kościele Santa Margherita
Moje małe odkrycie, idealne na odpoczynek. Maleńki kościółek z XIII wieku schowany w plątaninie ulic oferuje przed wejściem niewielki taras, z którego można podziwiać Bazylikę św. Franciszka i przycupnąć na ławce w cieniu wiekowego cyprysa. Coś wspaniałego!
Piazza del Comune
Główny plac Asyżu to miejsce, którego nie można pominąć. To tutaj znajduje się kościół, w którego fasadę wkomponowano fragment dawnej świątyni Minervy. Na placu ulokowały się liczne restauracje i kafejki oferujące stoliki na świeżym powietrzu.
Bazylika św. Klary w Asyżu
Bazylika Santa Chiara znajdująca się na wschodnich krańcach miasteczka jest drugą najważniejszą świątynią w Asyżu i zarazem miejscem pochówku św. Klary, przyjaciółki Franciszka i założycielki zakonu sióstr ubogich, będącego żeńskim odpowiednikiem franciszkanów. Wcześniej stał tutaj mały kościół San Giorgio. To w nim pierwotnie pochowano św. Franciszka (później ciało przeniesiono do nowo powstającej bazyliki), to w nim papież Grzegorz IX ogłosił Franciszka świętem. W bazylice znajduje się też cudowny krzyż, który miał przemówić do Franciszka i wskazać mu duchową drogę.
Chiesa Nuova
Ten kościół o wnętrzach bogato zdobionych malowidłami wybudowano na początku XVII wieku dokładnie w miejscu, gdzie znajdował się rodzinny dom św. Franciszka. Przed wejściem głównym po prawej stronie na niewielkim placu stoi pomnik rodziców Franciszka.
Asyż uwodzi uliczkami
W górę i w dół, jedna piękniejsza od drugiej. Tutaj łukowa brama, tam schody, jeszcze kawałek dalej taras restauracji, elewacja ozdobiona kwiatami czy zielonym pnączem. Sami zobaczcie, a później wybierzcie się na podobny spacer. Podpowiem tylko, że warto mieć ze sobą wodę, szczególnie w upalne dni, bo przemierzanie tych uliczek wspinających się czasem naprawdę ostro pod górę potrafi być męczące. Nie rezygnujcie też z dotarcia w górne partie Asyżu, bowiem stamtąd rozciągają się najpiękniejsze widoki na okolice.
Gdzie zjeść w Asyżu? Le Terrazze di Properzio
Gdybym miała zrobić listę najlepszych restauracji, w jakich kiedykolwiek jadłam we Włoszech – a jest ich naprawdę sporo – to Le Terrazze di Properzio w Asyżu miałaby zagwarantowane miejsce w pierwszej dziesiątce. Wieczór w tym lokalu cieszącym się bardzo dobrymi opiniami zapamiętam do końca życia, nie tylko dzięki fantastycznym potrawom, ale również przez niesamowity widok i piękny zachód słońca, jaki nam towarzyszył owego wieczoru. Fakt, trafiliśmy w dziesiątkę z pogodą, to na pewno miało spory wpływ na odbiór całości. Restauracja dysponuje stolikami wewnątrz oraz na zewnątrz, na trzech tarasach.
Zamówiliśmy na pierwsze danie makaron pappardelle z sosem ragù z dzika oraz kluseczki gnocchi ze szparagami i sosem na bazie sera pecorino romano, na drugie danie żeberka jagnięce pieczone z rozmarynem oraz kawałki wołowiny z rozmarynem i sosem na bazie czerwonego wina Montefalco. Jako dodatki wzięliśmy pieczone ziemniaki z rozmarynem i sałatkę, a przed kolacją dodatkowo po drinku. Całość rachunku wraz z coperto wyniosła 86 euro. Nie jest to mało, ale nie jest to też bardzo dużo, szczególnie że trzy dania były z mięsem, a lokal cieszy się sporą renomą.
Czasem otrzymuję nietypowe pytania, takie jak „Natalio, gdzie jechać / pójść w Italii, żeby się oświadczyć z klimatem / spędzić niezapomnianą rocznicę?” itp. No więc jeśli miałoby to być w Umbrii i w dodatku w restauracji, to polecam z całego serca Le Terrazze di Properzio (Via Metastasio 13). Uprzedzam jednak, że wymagana jest tutaj wcześniejsza rezerwacja stolika, szczególnie jeśli chcecie usiąść przy takim z najlepszym widokiem, a już w ogóle uczulam na tą kwestię w szczycie sezonu, w weekendy i święta. Lokal otwarty jest w średnim i wysokim sezonie codziennie od 12:15 do 14:30 oraz od 19:30 do 21:30, w niskim sezonie w tych czasach bywa różnie, najlepiej zadzwonić lub napisać maila. Rodzicom z małymi dziećmi podpowiadam, że w łazience tej restauracji dostępny jest przewijak.
Asyż nocą
Po zmroku Asyż zmienia swoje oblicze. Słońce zachodzi, zapalają się liczne latarnie uliczne oraz światła zdobiące fontanny i elewacje ważniejszych budynków. Większość jednodniowych turystów opuszcza miasto, zaułki pustoszeją, a stoliki restauracyjne w sezonie pełne są ludzi, aż do późnych godzin wieczornych. Jak każde inne miasto – tak i Asyż – warto zobaczyć zarówno w dzień, jak i w nocy. Każda pora ma swój niepowtarzalny urok, ale tutaj jest coś magicznego. A jeśli jeszcze wieczór jest ciepły, to można spacerować tymi ulicami bez końca.
Gdzie zaparkować w Asyżu?
Dookoła miasteczka rozrzucone są liczne parkingi, ale najdogodniej wybrać największy z nich, podziemny parking Saba pod Piazza Giovanni Paolo II. Do Bazyliki św. Franciszka dotrzecie stąd w około dziesięć minut.
Asyż komunikacją publiczną
Najlepiej dotrzeć pociągiem na dworzec kolejowy Assisi, a następnie z dworca autobusem linii C relacji P. Garibaldi – S.M.Angeli – P.Matteotti Assisi.
- podgląd trasy i przystanków;
- rozkład jazdy linii C.
Mam nadzieję, że zachęciłam Was do uwzględnienia Asyżu w swoich planach podróżniczych, jeśli wcześniej nie braliście miasteczka pod uwagę. To prawdziwa perła środkowej Italii.
- Zaobserwuj blogowy profil na Instagramie;
- Dołącz do obserwujących fanpage'e bloga na Facebooku;
- Dołącz do blogowej grupy na Facebooku;
- Obserwuj mnie na Twitterze;
- Subskrybuj kanał na YouTube;
- Jestem również na Tik Toku;
- Moje książki znajdziesz w blogowym sklepie internetowym.
