Murano – weneckie szkło we wszystkich kolorach tęczy. Gdzie zobaczyć pokaz wyrobu szkła?

Murano, siedem małych wysepek położonych tuż obok Wenecji to miejsce, którego długa i barwna historia jest nierozerwalnie związana z produkcją słynnego szkła. Tajemnicę jego wyrobu niegdyś pilnie strzeżono, dziś producenci wpuszczają turystów do hut i pozwalają oglądać proces produkcji. Jak zaczęła się historia wyrobów z Murano? Jak dawniej żyli dmuchacze szkła? Jakie zagrożenia dla tradycji pojawiły się w XXI wieku?

Murano na kartach historii

Murano – potocznie nazywane wyspę – w rzeczywistości składa się z siedmiu małych wysepek połączonych dziesięcioma mostami, położonych na Lagunie Weneckiej około kilometra od północno-wschodnich krańców Wenecji. Łącznie wyspy zajmują nieco ponad 1 km², zamieszkuje je około 5 tyś. osób, a pierwsze ślady osadnictwa datowane są na wieki antyczne. Lata świetności Murano zaczęły się pod koniec XIII wieku, kiedy to na wyspy przeniesiono z Wenecji cały przemysł wyrobu szkła. Powody tej decyzji nie są jednoznacznie znane, a różne źródła podają dwie zasadniczo inne przyczyny tej brzemiennej w skutkach decyzji.

Przeniesienie hut na Murano – wówczas słabo zabudowane i słabo zaludnione – miało uchronić Wenecję przed pożarem. W mieście o dużej ilości drewnianej zabudowy obawiano się płomieni, szczególnie, że wcześniej pożary miały już wybuchać i trawić fragmenty zabudowy. Druga wersja mówi o tym, że tajniki wyrobu weneckiego szkła były tak cenne, iż postanowiono je chronić zamykając całość przemysłu wytwórczego i ludzi z nim związanych w jednym miejscu. Zapewne prawda leży gdzieś pośrodku, ale faktem jest, że najbarwniejsza część historii Murano zaczęła się właśnie od tej decyzji.

Słynne szło z Murano

Weneckie szkło ma swoje korzenie już w VIII wieku, czyli na długo przed przeniesieniem jego wyrobu na Murano. W ogóle technika wyrobu szkła narodziła się już w starożytności, ale dopiero wenecjanie udoskonalili formuły i sprawili, że chropowate niegdyś wyroby otrzymały znaną nam dziś gładką powierzchnię. Wenecjanie wynaleźli również szkło przezroczyste, szkło kryształowe, emaliowane, zaczęli barwić swoje wyroby we wszystkich możliwych kolorach używając do tego związków metali, a w końcu stworzyli słynne lustro weneckie. Wyroby z Murano przybierały wszelkie możliwe formy i barwy, od pojemniczków na kosmetyki i flakonów perfum po ogromne żyrandole zdobiące najbardziej znamienite pałace, nie tylko w Wenecji, ale i poza nią.

Blaski i cienie życia na Murano

Można by pomyśleć, że mistrzowie fachu szklarskiego żyli szczęśliwie i dostatnio. To jednak tylko pół prawdy. Ludzie trudniący się dmuchaniem szkła byli bardzo cenni, co miało odzwierciedlenie w jako takim dobrobycie i przywilejach, ale ich umiejętności były też w pewnym sensie przekleństwem. Wydmuchiwacz znający tajniki produkcji weneckiego szkła żył na Murano niczym w więzieniu. Nie można było bowiem ryzykować, że ucieknie on i osiedli się w innym miejscu, otwierając konkurencyjną wytwórnię i szkoląc ludzi. Wszelkie próby wyrwania się spod nadzoru czy chęć ujawnienia tajemnic weneckiego szkła zagrożone były surowymi karami, w tym pozbawieniem wolności, a nawet śmiercią. Mimo to ucieczki zakończone sukcesem zdarzały się, a techniki szklarskie z Murano powoli wychodziły na światło dzienne. Jednak to Wenecja nadal była niekwestionowanym liderem na rynku, mniej więcej do końca XVIII wieku. Sytuację tą zmieniła historia. Gdy w 1797 roku Napoleon podbił Wenecję, Francuzi weszli w posiadanie cennych informacji rzemieślniczych i wywieźli je nad Sekwanę, skąd rozeszły się po świecie. W ten sposób mieszkańcy Murano z jednej strony odzyskali wolność, a z drugiej skończyły się dla nich tłuste lata dobrobytu wynikającego z monopolu na produkcję szkła wysokiej jakości.

Co zobaczyć na Murano?

Charakterystyczna latania morska tuż przy przystanku tramwaju wodnego, kilka budynków sakralnych, kilkanaście pałaców i kamienic o naprawdę pięknych fasadach, sporo ciekawej zabudowy. Murano nie jest wprawdzie tak bogate w atrakcje jak Wenecja, ale nudzić się tam z pewnością nie będziecie. Tym co skupia największą uwagę odwiedzających są liczne sklepy z wyrobami ze szkła, które można podziwiać godzinami. Jednak zanim zdecydujecie się na zakupy, to warto poznać trochę faktów na temat wyrobów oferowanych w tychże sklepach.

WENECJA – jak zorganizować podróż, co zobaczyć, co warto wiedzieć? Przewodnik

Jak rozróżnić oryginalne szkło z Murano?

Tak, dobrze przeczytaliście. Szkło jest podrabiane na potęgę i nawet w sklepach na Murano nie brakuje wyrobów made in China. Pomijając wszelkie kwestie możliwe do zweryfikowania tylko przez osoby znające się na szkle, najważniejszym i podstawowym kryterium, które odróżnia oryginalne wyroby z Murano od chińskich podróbek jest cena. Przykład: bransoletka z różnokolorowych kulek szklanych w jednym sklepie kosztuję 12 euro, a w innym 60 euro. Ale w tym drugim na półce między wyrobami stoi tabliczka z napisem „Handmade in Murano” czy „Original Murano Glass”. Podróbki tego nie mają, bo to już by się łapało na piractwo, więc po prostu sprzedawcy oferujący kicz liczą na klientów nieświadomych oraz takich, którym wszystko jedno, byle było taniej. Dlatego jeśli chcielibyście kupić oryginalną pamiątkę szklaną z Murano, to zwracajcie uwagę na ceny. Natomiast w sklepach z pamiątkami w Wenecji jest wyłącznie chińszczyzna, a powiedziała mi to osoba pracująca w hucie na Murano. Import tanich podróbek to dziś zmora producentów z Murano, którzy niepewnie spoglądają w przyszłość.

Museo del Vetro, czyli Muzeum Szkła

Muzeum mieści się w zabytkowym Palazzo Giustinian i można w nim zobaczyć bogatą kolekcję wyrobów szklanych, zarówno tych dawnych, zabytkowych jak i współczesnych. Muzeum czynne jest od 11:00 do 17:00 (ostatnie wejście o 16:00), strona internetowa. Jest to jedyne muzeum szkła we Włoszech i jedno z nielicznych na świecie. Kto chciałby zobaczyć więcej ma jeszcze inną, bardziej pasjonującą możliwość, a mianowicie zwiedzanie fabryki szkła i podglądanie wydmuchiwaczy.

Bazylika Santi Maria e Donato

Pośród zabudowań Murano wyróżnia się to najcenniejsze pod względem architektonicznym miejsce, jakim jest romańska bazylika z wolnostojącą dzwonnicą oraz zachwycającą elewacją tylną. Absyda otoczona podwójnymi kolumnami wychodzi na nabrzeża kanału San Donato, skąd można ją podziwiać w pełnej okazałości.

Gdzie zjeść na Murano pyszne lody?

Polecam Murano gelateria artigianale (Calle Angelo dal Mistro, 3), w bocznej uliczce od Riva Longa. Pycha!

Jedziecie do Wenecji? Oto Kulinarny przewodnik po Wenecji. Po więcej pięknych miejsc, punktów widokowych i inspiracji przeczytajcie inne posty o Wenecji.

Jak dopłynąć na Murano?

Z Wenecji płynie tutaj kilka linii vaporetto (klik po szczegóły). Wycieczkę na Murano warto połączyć z odwiedzinami dalej położonej wyspy Burano, słynącej z niesamowicie kolorowych domów i koronki. Wówczas będzie to wycieczka na cały dzień. Jeśli chcecie obejść większość Murano i pooglądać eksponaty przynajmniej w kilku sklepach, to musicie poświęcić wyspie przynajmniej trzy godziny. Jeśli dodatkowo chcielibyście odwiedzić muzeum szkła lub hutę, to jeszcze dłużej.

Gdzie zobaczyć pokaz wyrobu szkła w hucie?

Huty na Murano nie tylko wytwarzają wyroby ze słynnego szkła, ale też – przynajmniej niektóre z nich – organizują pokazy ze swoimi mistrzami w roli głównej. Jedna z takich hut – San Marco Glass Factory – znajduje się za ceglanym murem tuż przy przystanku tramwaju wodnego „Murano Colonna B”. Czy warto tutaj przyjść? To zależy, czego oczekujecie. W recenzjach tego producenta można przeczytać negatywne opinie, że podczas pokazu nie można podejść do pieca i samemu się pobawić płynnym szkłem (nie mając doświadczenia i przeszkolenia z zakresu BHP pracy przy piecu hutniczym), albo że nie można przepytywać faceta prowadzonego pokaz. Całe show trwa około 20 minut i kosztuje 5 euro. Siedząc wygodnie można nagrywać i fotografować. Facet wykonał na moich oczach najpierw kubek, później lampę, a na końcu figurkę konia stojącego na dwóch nogach, czym zachwycił publiczność. Jak na pokaz za 5 euro jestem w pełni usatysfakcjonowana. Pokazy – mimo niskiego sezonu – po południu odbywały się jeden po drugim, w odstępie 30 minut.

Murano w okresie Świąt Bożego Narodzenia

Grudzień na Murano to przede wszystkim puste ulice oraz sklepy, których spora część jest zamknięta. Ozdoby świątecznie nie są zbyt spektakularne, ale nad głównym kanałem robią wrażenie i nadają wyspie klimatu. Więcej znajdziecie w poście „Wenecja w grudniu w okresie świąt Bożego Narodzenia. Ozdoby, dostępność atrakcji, pogoda„.

Samolotem na kemping do Włoch – gdzie i skąd można dolecieć oraz co zobaczyć bez samochodu? Gargnano na zachodnim brzegu jeziora Garda. Co zobaczyć? Gdzie spać? Gdzie zjeść? Zaletti (zaeti) – przepis na weneckie ciasteczka z rodzynkami maczanymi w grappie „Duchy w Wenecji” – gdzie kręcono film? Czy te pałace w Wenecji naprawdę istnieją? Gdzie je znaleźć? BURANO koło Wenecji – wyspa kolorowych domów i koronki. Jak się tam dostać? Co zobaczyć? Przewodnik Wakacje na kempingu we Włoszech – gdzie jechać i co zobaczyć w okolicy?