Savoca – śladami „Ojca Chrzestnego” na Sycylii. Filmowe Corleone

Savoca, mała mieścina położona 20 km na północ od Taorminy to miejsce, które kilkadziesiąt lat temu Francis Ford Coppola wybrał, by w ekranizacji „Ojca Chrzestnego” zobrazować widzom powojenne Corleone. Dziś miasteczko zachęca do odwiedzin i spacerów niezmiennie senną atmosferą, kilkoma atrakcjami oraz słynnym Barem Vitelli, gdzie na ocienionym tarasie można usiąść przy jednym ze stolików i rozkoszować się sycylijskimi pysznościami. Zapraszam Was do Savoca z listy Borghi più belli di Italia, czyli najpiękniejszych małych miasteczek Włoch.

Post opublikowany pierwotnie 16 listopada 2013 r., rozbudowany i zaktualizowany w grudniu 2021 r. Zdjęcie zamieszczone w artykule pochodzą z września 2021 r.

Filmowe Corleone jest w Savoca i Forza d’Agro

Na początku lat 70-tych XX wieku Coppola szukał odpowiedniego miejsca do nakręcenia scen, które według książki rozgrywały się w powojennym Corleone. Ówczesne Corleone, rozbudowane i unowocześnione nijak się miało do obrazu przedstawionego w powieści Mario Puzo. Coppola zdecydował się poszukać bardziej odpowiedniego miejsca i tak aż z zachodniej Sycylii trafił na wschodnie wybrzeże. Obok Savoca swoje pięć minut miało również położone nieopodal miasteczko Forza d’Agrò oraz osiemnastowieczna willa znajdująca się koło Fiumefreddo di Sicilia. Mało kto wie o jeszcze jednym, mniej romantycznym, za to bardzo praktycznym aspekcie mającym wpływ na wybór tej okolicy. Otóż we wczesnych latach 70-tych tylko Taormina była w stanie zapewnić ekipie filmowej zakwaterowanie na odpowiednim poziomie. Była to wówczas jedyna rozbudowana baza noclegowa na Sycylii, stąd poszukiwania scenerii były prowadzone w jej pobliżu.

Zanim zabiorę Was do współczesnej wioski Savoca cofnijmy się w czasie o kilkadziesiąt lat do czasów młodości Michaela Corleone, sfilmowanych w 1972 r. Uwaga! Post zawiera spojlery książki i filmu.

Sceny z Ojca Chrzestnego nakręcone w Savoca i Forza d’Agrò

Michael idzie do Corleone

Sycylijski fragment filmu zaczyna się sceną, gdy Michael wraz z dwoma towarzyszami spacerują zmierzając do miasteczka. Gdy towarzysz Michaela wskazuje palcem i mówi, że to Corleone, tak naprawdę pokazuje Forza d’Agrò. Także kilka kadrów mających przedstawiać ulice Corleone uchwycono w Forza d’Agrò, w tym murarza nakładającego zaprawę kielnią na tle kościoła. W rzeczywistości świątynia ta to katedra Santa Maria Annunziata e Assunta.

Michael Corleone spotyka po raz pierwszy Apollonię Vitelli

Podczas tego samego spaceru Michael spotyka po raz pierwszy Apollonię. Następnie „rażony piorunem” – jak określa się na Sycylii miłość od pierwszego wejrzenia – prosi jej ojca w Barze Vitelli o zgodę na rozpoczęcie zalotów.

„Wioska była skupiona wokoło centralnego placyku ze studnią. Znajdowała się jednak przy głównej drodze, więc było tam kilka sklepów, winiarnie i jedna kawiarenka z trzema stolikami na małym tarasie. Pasterze zasiedli przy jednym ze stolików, a Michael przyłączył się do nich. Nigdzie nie było śladu dziewcząt. Wioska zdawała się opustoszała, z wyjątkiem małych chłopców i wałęsającego się osła na placyku nie było nikogo. Właściciel kawiarni podszedł, aby ich obsłużyć […]” Mario Puzo „Ojciec chrzestny”

Zaloty Michaela do Apollonii

Michael uzyskuje zgodę i rozpoczyna zaloty do Apollonii. Zwróćcie uwagę na scenę z samochodem. Rusza on spod filmowego, sycylijskiego domu Michaela Corleone. Willa ta – jak już wspomniałam – nazywa się Castello degli Schiavi i znajduje w pobliżu Fiumefreddo di Sicilia. Tam też w wybuchu bomby podłożonej w samochodzie zginęła Apollonia. Willa jest obecnie własnością prywatną i przez długi czas nie było możliwości wejścia na teren posesji, niewiele też można było zobaczyć z ulicy. Jednak jakiś czas temu właściciel – Baron Franco Platania – zdecydował się umożliwić zwiedzanie osobom, które zadzwonią i umówią się telefonicznie.

źródło: panoramio.com

Wracając do scen nakręconych w Savoca. Auto ruszające z willi podjeżdża pod Bar Vitelli. To miejsce jest zupełnie inne, niż dziś. Gdyby nie charakterystyczne wejście do baru i napis nad nim umieszczony trudno byłoby uwierzyć, że to dzisiejszy główny plac w Savoca. Na poniższym filmie możecie zobaczyć wspomniane sceny wraz z napisami w języku angielskim.

Ślub oraz wesele Michaela i Apollonii

Na poniższym filmie możecie z kolei zobaczyć ślub, wesele i fragment nocy poślubnej.

Michael przyjeżdża na Sycylię z Kay

Michael w trzeciej części przywozi na Sycylię Kay. Spacerują oni po miasteczku, widzą ślub, ksiądz jedzie na rowerze – to już Forza d’Agrò. Natomiast willa koło Fiumefreddo di Sicilia pojawia się ponownie jeszcze kilka razy, m.in. w części drugiej oraz w części trzeciej, gdy spotyka się tam Michael z Don Tommasino. W willi rozgrywa się też jedna z finałowych scen trzeciej części „Ojca Chrzestnego”, gdy umiera stary Michael Corleone. Nie brakuje kadrów z innych części Sycylii, ale jeśli chodzi o Savoca i najbliższą okolicę to temat zamyka się na tych trzech miejscowościach.

Jak zmieniło się miasteczko?

Dzisiejsza Savoca niewiele różni się od tej, którą można zobaczyć w „Ojcu Chrzestnym”. Na pewno budynki i ulice są bardziej zadbane, a bar Vitelli zyskał zieloną werandę z dzikiej winorośli. Pojawiły się też sklepy z pamiątkami, ale to w sumie nowość z ostatnich kilku lat. Miasteczko Savoca odwiedziłam w tym roku po raz trzeci na przestrzeni ostatniej dekady. Dziesięć lat temu pamiątek nie było, później było ich tylko trochę, a dziś jest więcej, ale na szczęście jeszcze nie ma przesady.

Co warto zobaczyć w Savoca?

Do miasteczka liczącego sobie ok. 1 800 mieszkańców i znajdującego się od roku 2008 na liście Borghi Più Belli di Italia, czyli najpiękniejszych małych miasteczek Włoch, prowadzi kręta droga. Kończy się ona tuż obok głównego placu – Piazza Fossia. To tutaj znajduje się punkt widokowy, z którego zrobiłam zdjęcie umieszczone na początku wpisu. Na Piazza znajduje się dziwaczny obiekt upamiętniający Francisa Forda Coppolę. Miejscowość jest malutka i w zasadzie najlepiej po prostu wybrać się na spacer kilkoma zaledwie ulicami. Warto jednak zwrócić szczególną uwagę na kwa kościoły.

Kościół San Nicolò

Widoczny w oddali na wzniesieniu kościół San Nicolò jest tym miejscem, gdzie odbył się ślub Michaela i Apollonii. Także ulicę prowadzącą do świątyni pokazano w filmie, gdy weselny korowód opuścił kościół i schodził w dół. Jest to Via San Michele, idealna na nieśpieszny spacer.

Kościół San Michele

Innym wartym uwagi kościołem jest mały, średniowieczny kościół San Michele. Nie omińcie go spacerując do San Nicolò.

Słynny Bar Vitelli dziś

W barze, którego wystrój utrzymany jest w starym stylu, urządzono mini muzeum poświęcone kręceniu „Ojca Chrzestnego”. Można tam zobaczyć rekwizyty z filmu, w tym imitację strzelby jednego z ochroniarzy Michalea, a także sporo zdjęć głównych bohaterów, zdjęć z planu oraz drzewo genealogiczne rodziny Corleone. Atmosferę dopełnia muzyka z filmu, którą słychać zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz, na tarasie obrośniętym dziką winoroślą. Gdy po raz pierwszy odwiedziłam Savoca, a było to w upalny czerwcowy dzień 2012 roku i towarzyszył mi Artur, byliśmy po prostu zachwyceni. Postanowiliśmy wtedy zrobić sobie dłuższą przerwę pod naturalnym dachem tarasu, zamawiając cappuccino i doskonałą granitę cytrynową. Wówczas był to jedyny smak serwowany w barze.

Dziś wybór smaków granity przyprawia o zawrót głowy, nie brakuje wśród nich bardzo dobrej granity pistacjowej. Zresztą cały asortyment gastronomiczny bardzo się rozrósł. Wyremontowano wnętrze barku i dość konkretnie je pozmieniano. Łazienka dla klientów jest bardzo łada i czysta, jak na standardy sycylijskie. Bar Vitelli jest w mojej ocenie największą atrakcją Savoca, ale odradzam Wam przyjazd tutaj w sierpniu w środku dnia. W ogóle odradzam podróż na Sycylię w sierpniu, ale jeśli już nie da się inaczej, to przynajmniej wpadnijcie z samego rana, bo później nie znajdziecie wolnego stolika.

Sklepy z ceramiką w Savoca

Najwięcej spośród sklepów z pamiątkami w Savoca to sklepy z ceramiką. I bardzo dobrze! To zdecydowanie lepsze niż stragany z plastikowym badziewiem. Oryginalna sycylijska ceramika nie jest tania, jednak w sklepach tych można znaleźć nie tylko eksponaty za setki euro, ale też drobiazgi. Poza tym ceny w Savoca są nawet o połowę niższe niż w sklepach z ceramiką w Taorminie. Nawet jeśli niczego nie zamierzacie kupić, to warto choć obejrzeć. W końcu kolorowa ceramika to jeden z symboli Sycylii, na czele z teste di moro. W Savoca nie brakuje sycylijskich szyszek przynoszących szczęście, łyżek, talerzy i półmisków, a także chociażby bombek choinkowych! I to dostępnych przez cały rok.

Jak dojechać do Savoca komunikacją publiczną?

Do Savoca można dojechać autobusem z Taorminy. Z dworca autobusowego na Via Pirandello w sezonie jeżdżą busy przewoźnika Etna Transporti, przy czym latem 2021 roku były to zaledwie trzy kursy dziennie. Gdybyście chcieli połączyć wycieczkę do Savoca z Forza d’Agrò autobusem, to należy na to przeznaczyć cały dzień.

Autobus turystyczny hop on

Innym ciekawym, choć kombinowanym rozwiązaniem może być autobus hop on. Bilet jednodniowy w 2021 r. kosztował 15 euro, bilet tygodniowy 33,60 euro. Autobus jeździ na trzech trasach:

• trasa czerwona: wąwóz Alcantara – Giardini Naxos – Taormina – Castelmola – Letojanni, a w drugą stronę zamiast wjeżdżać do centrum Taorminy i Castelmola przejeżdża dołem koło plaż Mazzarro i Isola Bella;
• trasa niebieska: stacja kolejowa – Giardini Naxos – wąwóz Alcantara;
• trasa zielona: Letojanni – Forza d’Agrò – Savoca.

Wycieczki do Savoca z polskim przewodnikiem

Idealna propozycja dla tych wszystkich, którzy zatrzymują się na przykład w Katanii, mają daleko do Savoca, chcieliby dowiedzieć się więcej na temat odwiedzanych miejsc i rozumieją, że tego typu usługi muszą być droższe, niż pizza na wynos. Wycieczki do Savoca i Forza d’Agrò organizuje nie kto inny, jak Asia Pióro, znana Wam polska przewodniczka po Etnie i parkach przyrody na Sycylii. Szczegóły tutaj.

Noclegi w Savoca

Mimo niewielkich rozmiarów Savoca oferuje całkiem sporą bazę aż kilkunastu obiektów noclegowych, wśród których jest też propozycja dla bardzo wymagających klientów. Bardzo stylowy Restort Borgo San Rocco oferuje nie tylko noclegi, ale również luksusową restaurację.

W drodze powrotnej

Dekadę temu po wyjeździe z Savoca zatrzymaliśmy się na chwilę w miasteczku Santa Teresa di Riva obok ciężarówki, z której sprzedawane były brzoskwinie na skrzynki. Kupiliśmy 10 kg za 5 euro! To były czasy, no i własny transport, co znacznie wydłuża listę możliwości jeśli chodzi o zwiedzanie Sycylii.

Castelmola – najpiękniejsze miasteczko Sycylii z widokiem na Etnę i Taorminę Taverna dell’Etna w Castelmola na Sycylii – pyszne jedzenie z pięknym widokiem na Etnę Bar Turrisi na Sycylii, czyli dachy Castelmola, Etna i ptaki