Terme di Saturnia – gdzie Jowisz ciskał piorunami. Toskania

Terme di Saturnia, czyli geotermalne źródła siarkowe w koło miasteczka Saturnia, są najbardziej znaną tego typu atrakcją w Toskanii. Ich popularność wynika przede wszystkim z faktu, że dostęp do nich jest całkowicie darmowy, a bogata w minerały woda posiada właściwości lecznicze i terapeutyczne, wpływa również korzystnie na wygląd skóry. Co więcej, gdy woda w morzu nie zachęca swoją temperaturą do pluskania się, baseny w Satrunia zawsze oferują cieplutką kąpiel. Jak tam dojechać, gdzie znajduje się punkt widokowy i co warto wiedzieć o Terme di Saturnia?

Post z 7 listopada 2014 roku zaktualizowany i rozbudowany o nowe informacje i nowe zdjęcia w lipcu 2021 r.

Powstanie Terme di Saturnia. Legenda kontra nauka

Legenda głosi, że źródło wypływa w miejscu, w które uderzył piorun ciśnięty przez Jowisza podczas starcia z Saturnem. Geolodzy natomiast twierdzą, że w szczeliny skalne wokół wygasłego wulkanu Monte Amiata przedostaje się woda deszczowa, która następnie pod ziemią jest podgrzewana i nasycana związkami mineralnymi, aby po przepłynięciu około 30 km wytrysnąć na powierzchnię (dokładnie w miejscu, gdzie znajduje się basen luksusowego hotelu Terme di Saturnia SPA & Golf Resort). Następnie po pokonaniu około 1000 m, koło starego toskańskiego młyna spiętrza się jako Cascate del Mulino (mulino z włoskiego – młyn). Woda podgrzana do temperatury 37,5°C spływając tworzy najpierw wodospad, a następnie przelewa się przez trawertynowe zagłębienia w ilości około 800 litów / sekundę, tworząc spektakularne baseny termalne zwane Cascate del Gorello, by ostatecznie w dole połączyć się z wodami rzeki Albegna.

Punkt widokowy na Terme di Saturnia

Cenne właściwości źródła Satrunia znali i wykorzystywali już starożytni Rzymianie i Etruskowie. Ci drudzy uznawani są za założycieli pobliskiego miasteczka Satrunia, niezbyt ciekawego pod względem turystycznym. Jeśli nie jesteście akurat głodni i nie poszukujecie lokalu gastronomicznego, to polecam więcej czasu spędzić na moczeniu się w gorącym źródle. Aby skorzystać z tego dobrodziejstwa natury musicie udać się do Gminy Manciano w Prowincji Grosseto (130 km na południe od Sieny) i stamtąd kierować się na północ drogą SP10 przez miasteczko Montemerano. Około 3,5 km za wyjazdem z Montemerano, na łuku drogi zobaczycie zatoczkę osłoniętą od jezdni drewnianymi barierkami, za którymi ustawiono ławki. To obowiązkowe miejsce na choćby kilkuminutowy postój, bowiem rozciąga się stamtąd widok na stary młyn i całą kaskadę (zdjęcie powyżej wykonane w trybie przybliżenia).

Punkt widokowy, z którego rozciąga się panorama widoczna wyżej

Jak dojechać do Terme di Saturnia?

Aby dotrzeć nad same baseny termalne należy pojechać dalej drogą SP10 około 1 km, a następnie kierując się brązowymi drogowskazami z białą strzałką (typowe włoskie oznakowanie turystyczne) skręcić ostro w lewo na Cascate del Gorello.

Kąpiel w Treme di Saturnia

Kawałek dalej po prawej stronie znajduje się spory parking. Według informacji, jakie posiadam jest bezpłatny także w sezonie. Dojście do celu zajmuje około 2 minuty, kierunku na pewno nie pomylicie, wystarczy podążyć za zapachem siarkowodoru i szumem wody. Nie jest on wbrew powszechnym opiniom zbyt intensywny, w mojej ocenie jest dość umiarkowany i znośny nawet dla wybitnie wrażliwego nosa. Radzę, aby przed wejściem do wody zdjąć wszelką biżuterię, szczególnie srebrną, gdyż istnieje ryzyko poczernienia w wyniku reakcji z siarką. Nie potrzebujecie natomiast specjalnych butów do brodzenia w wodzie, gdyż powierzchnia skał tworzących baseny termalne jest gładka. Kąpiel koło starego młyna to niesamowita atrakcja i serdecznie polecam ją każdemu, kto zamierza odwiedzić południowe krańce Toskanii. Dla osób dysponujących zasobniejszym portfelem ciekawą propozycją może być wspomniany wyżej luksusowy Hotel Terme di Saturnia Spa & Golf Resort znajdujący się nieopodal kaskad, oferujący między innymi zabiegi upiększające i kąpiele w luksusowych basenach wypełnionych wodą termalną.

Uszkodzenie trawertynowych basenów w Saturnia

Gdy przygotowywałam ten tekst w listopadzie 2014 roku doszło do przykrego zdarzenia, a mianowicie obfite ulewy i fatalna pogoda, jaka wówczas siała spustoszenie w wielu regionach Włoch, wyrządziła niespotykane dotąd szkody w Terme di Saturnia. Uszkodzeniu uległa Cascate del Gorello, a dokładnie dwa z kilkunastu basenów trawertynowych. W pierwszej chwili byłam bardzo zasmucona tym faktem, ale na szczęście szybko została zaplanowana naprawa, która odbyła się w dniach 10 – 17.11.2014 r. i przywróciła dostęp do Terme di Saturnia. Do naprawy użyte zostały tylko naturalne materiały pochodzenia lokalnego.

Źródło zdjęcia oraz informacji o uszkodzeniach i planowanej naprawie: facebook.com/MaremmaTuscany

Więcej na temat doświadczeń z odwiedzin w źródłach termalnych w Saturnia, a także o innych darmowych termach w Toskanii pisałam już w poście „Gorące źródła termalne w Toskanii – darmowe SPA dla każdego„.

Aktualizacja lipiec 2021 r.

W końcówce maja 2021 r. wróciłam do Terme di Saturnia, by zrobić nowe zdjęcia i filmy – w tym z drona – oraz przekonać się na własne oczy, jak wygląda obecnie sytuacja.

Bar koło kaskady

W ostatnich latach koło Cascata del Gorello powstał mały bar ze stolikami ustawionymi niemal przy rzece, tuż obok zejścia do kaskady. Z tego co udało mi się ustalić bar czynny jest codziennie w godzinach od 8:00 do 22:00, ale tyko w wysokim sezonu, natomiast w średnim i niskim sezonie czynny jest tylko w weekendy i święta. Bar nie jest zbyt wysoko oceniany, ale oferuje toaletę.

Parking i parkowanie

Ten sam parking, który niegdyś był dziką polaną, tym razem zastałam zamknięty z informacją, że prowadzone są na nim prace budowlane. Widać też było sprzęt i robotników. Sądziłam, że trwa utwardzanie nawierzchni, ale później otrzymałam informację, że parking ponowie otwarto, a nawierzchnia pozostała gruntowa. Tutaj dodam bardzo ważną rzecz, a mianowicie jeśli powtórzy się taka sytuacja, że parking będzie nieczynny, to odpuśćcie Terme di Saturnia i nie parkujcie czasem przy głównej drodze. Nie parkujcie również wtedy, gdy wprowadzone zostaną opłaty za parking (kwestia czasu), a Wy wymyślicie, że w ten sposób zaoszczędzicie parę euro. Na powyższym zdjęciu z drona widać w prawym górnym rogu kilka samochodów zaparkowanych przy drodze asfaltowej pomimo zakazu. Każdy miał za wycieraczką mandat, a miejscowi carabinieri zacierali ręce jeżdżąc co chwilę tam i z powrotem.

Moje wrażenia

Przez ostatnie lata naczytałam się sporo negatywnych opinii o Terme di Saturnia. A to że tłumy są tak straszne, że nie można wytrzymać. W to akurat jestem w stanie uwierzyć, bo popularność wszystkich term urosła w ostatnich latach. Ktoś żalił się, że w wodzie pływają śmieci i sztuczne paznokcie, co napawa obrzydzeniem. Trudno mi się odnieść, gdyż sama takich doświadczeń nie mam, ale łatwo uwierzyć. Jak widzicie na zdjęciach baseny były pełne ludzi, ale taki sam stan rzeczy zastałam również w kwietniu 2013 roku, gdy przyjechałam tutaj po raz pierwszy. W mojej ocenie nic się nie zmieniło poza postawieniem baru, co jest kwestią dyskusyjną. Ja jestem zwolenniczką pozostawiania takich miejsc w stanie jak najbardziej naturalnym.

San Casciano dei Bagni – gorące źródła i urokliwe miasteczko na krańcach Val d’Orcia. Toskania Bagno Vignoni – rzymskie termy w dolinie Val d’Orcia, Toskania Bagni San Filippo – najlepsze gorące źródła w Toskania